Choroba zwyrodnieniowa stawu biodrowego, zwana też koksartrozą, to jedno z najczęstszych schorzeń układu ruchu. Może rozwijać się powoli i początkowo dawać niepozorne objawy, takie jak ból biodra podczas dłuższego chodzenia, utykanie czy trudność przy zakładaniu butów. Z czasem staje się jednak poważnym ograniczeniem w codziennym funkcjonowaniu.

Jeśli odczuwasz ból w pachwinie, pośladku lub bocznej stronie uda – ten artykuł pomoże Ci zrozumieć, co się dzieje i jak możesz skutecznie zadbać o swój staw biodrowy z pomocą fizjoterapii.

❓Czym jest choroba zwyrodnieniowa stawu biodrowego?

Koksartroza to przewlekłe, postępujące zwyrodnienie stawu biodrowego, które polega głównie na zużywaniu się chrząstki stawowej pokrywającej głowę kości udowej i panewkę miednicy. W miarę postępu choroby zmiany dotyczą także kości, więzadeł, mięśni i błony maziowej.

📌 Uwaga: Nie myl jej z reumatoidalnym zapaleniem stawów (RZS) – RZS ma podłoże autoimmunologiczne, a jego objawy bywają podobne, ale mechanizm i leczenie są zupełnie inne.

Ilustracja obrazująca zmiany zwyrodnieniowe zachodzące w stawie biodrowym

⚠️ Objawy zwyrodnienia stawu biodrowego (koksartrozy)

Typowe objawy zgłaszane przez pacjentów rozwijają się stopniowo i nasilają z czasem. Początkowo mogą być łagodne i pojawiać się jedynie przy większym wysiłku, ale z biegiem czasu wpływają na codzienne funkcjonowanie. Należą do nich:

• ból znajdujący się w pachwinie, po bocznej stronie biodra, na pośladku lub promieniujący wzdłuż uda do kolana,
• sztywność po dłuższym bezruchu (np. rano lub po siedzeniu),
• trudności przy wstawaniu, chodzeniu po schodach, przysiadach,
• ograniczenie zakresu ruchu biodra (rotacja wewnętrzna, wyprost i odwiedzenie),
• przeskakiwanie, trzeszczenie, uczucie “zablokowania” w stawie,
• problem z pełnym wyprostem i zgięciem (np. trudność w zakładaniu butów),
• utykanie, skrócenie kroku, ból przy dłuższym marszu.

🧩 Co powoduje zwyrodnienie stawu biodrowego?

Choroba zwyrodnieniowa stawu biodrowego wynika z degeneracji chrząstki stawowej, która pokrywa głowę kości udowej oraz panewkę stawu biodrowego. Co powoduje degenerację tej chrząstki? Wpływ na nią mają różne czynniki, które omówimy poniżej:

🔧 Zaburzenia biomechaniki

Wynikają z nieprawidłowego kontaktu powierzchni stawowych oraz niewłaściwego rozkładu sił w stawie. Do najczęstszych należą:

• dysplazja stawu biodrowego (nabyta w dzieciństwie),
• zaburzenia osi kończyny dolnej, np. koślawość lub szpotawość kości udowej,
• anatomiczne wariacje predysponujące do błędnych ustawień kończyn, np. anterowersja kości udowej lub panewki stawu biodrowego,
• znaczna różnica długości kończyn (powyżej 0,5 cm),
• niewłaściwe ustawienie miednicy, kręgosłupa, stawu kolanowego lub stopy (wady postawy),
• konflikt panewkowo-udowy,
• hipermobilność lub hipomobilność stawu.

💪 Zaburzenia pochodzenia mięśniowego

Są wynikiem nieprawidłowego działania mięśni kontrolujących ruchy stawu oraz stabilizujących go. Do najczęstszych zaburzeń należą:

• zaburzenia elastyczności mięśniowej – przykurcz stawu biodrowego spowodowany nadmierną sztywnością mięśni zginających staw biodrowy i osłabieniem mięśni prostujących staw,
• osłabienie małych mięśni wewnętrznych, które odpowiadają za centrację głowy kości udowej w panewce,
• osłabienie mięśni odwodzących i rotujących na zewnątrz (związane z objawem Trendelenburga i Duchenne’a).

Ilustracja obrazującą część mięśni, które stabilizują i poruszają stawem biodrowym.

🩹 Przebyte urazy i operacje

Negatywnie wpływają na funkcjonowanie stawu biodrowego, szczególnie jeśli nie była prowadzona odpowiednia rehabilitacja po urazach. Należy tu wymienić:

• uszkodzenia obrąbka panewki,
• choroba Perthesa (martwica głowy kości udowej),
• złamania szyjki kości udowej,
• złamania przezpanewkowe miednicy,
• zwichnięcia stawu biodrowego.

🏋️‍♂️ Aktywność fizyczna

Różnice anatomiczne między ludźmi powodują, że pewne aktywności są dla nas łatwiejsze, a inne bardziej obciążające. Jeśli stawy biodrowe nie są przystosowane do danej aktywności (np. głębokich przysiadów czy długotrwałego siedzenia w niskiej pozycji), może to prowadzić do zwiększonego nacisku na powierzchnie stawowe i w efekcie – do zwyrodnienia. Długotrwały sport wyczynowy może przyspieszyć zużycie stawu.

🧬 Czynniki osobnicze

• wiek – zdolności regeneracyjne chrząstki stawowej maleją z wiekiem, a staw biodrowy staje się coraz bardziej "niewybaczający" uszkodzeniom,
• nadwaga/otyłość – zwiększa nacisk na powierzchnie stawowe, przyspieszając zużycie chrząstki,
• płeć – kobiety chorują częściej niż mężczyźni,
• siedzący tryb życia,
• choroby współistniejące, które upośledzają zdolności regeneracyjne tkanek, np. cukrzyca, dna moczanowa, osteoporoza, choroby tarczycy.

🔍 Diagnostyka choroby zwyrodnieniowej stawu biodrowego

Diagnoza koksartrozy (choroby zwyrodnieniowej stawu biodrowego) opiera się na szczegółowym wywiadzie, badaniu fizykalnym oraz badaniach obrazowych. Główne cele diagnostyki to: potwierdzenie obecności zmian zwyrodnieniowych, ocena ich stopnia zaawansowania oraz wykluczenie innych możliwych przyczyn bólu biodra.

🔸 Wywiad

Fizjoterapeuta zbiera informacje o charakterze bólu, czasie trwania objawów, porannej sztywności, a także o aktywnościach, które wywołują dolegliwości. Ważne jest również, by nie opierać się jedynie na miejscu występowania bólu – może on być przeniesiony z innych części ciała (np. z kręgosłupa).

🔸 Badanie fizykalne

W ramach konsultacji fizjoterapeuta ocenia m.in.:

• zakres ruchomości w stawie (bierny i czynny),
• reakcję na określone testy (np. test FABER),
• siłę mięśniową i ich elastyczność,
• długość kończyn,
• wzorce ruchowe (np. przysiad),
• analizę chodu i ewentualne ograniczenia funkcjonalne.

🔸 Badania obrazowe

Choć badania takie jak RTG (rentgen), rezonans magnetyczny (MRI) czy USG są pomocne, warto pamiętać, że ból w stawie biodrowym nie zawsze koreluje z tym, co widzimy na zdjęciu rentgenowskim. W niektórych przypadkach zmiany zwyrodnieniowe mogą być widoczne w badaniach, ale pacjent nie odczuwa dużych dolegliwości. Z kolei inni pacjenci mogą cierpieć z powodu intensywnego bólu mimo minimalnych zmian w stawie.

Zadzwoń do nas w Gdańsku, aby umówić się na kompleksową diagnostykę stawu biodrowego.

Obecność zmian zwyrodnieniowych na zdjęciu rentgenowskim.

🩺 Leczenie zwyrodnienia stawu biodrowego

Wybór terapii zależy od stopnia zaawansowania zmian oraz indywidualnych potrzeb pacjenta. Wyróżnia się leczenie zachowawcze oraz operacyjne.

🔹 Leczenie zachowawcze (pierwszy etap)

1. Terapia manualna 🤲

Jest skuteczna szczególnie we wczesnych i średnio zaawansowanych stadiach choroby. Obejmuje:

• Mobilizacje i trakcje stawowe – poprawiają ruchomość, zmniejszają sztywność, działają przeciwbólowo poprzez stymulację mechanreceptorów znajdujących się w torebce stawowej.
• Rozluźnianie tkanek miękkich – poprawa elastyczności mięśni i równowagi napięć mięśniowych wokół stawu.

Terapia manualna powinna być uzupełniona o odpowiednio dobrane ćwiczenia, które utrwalają efekty zabiegów.

2. Kinezyterapia – leczenie ruchem 🏃‍♀️

Chrząstka stawowa nie posiada własnego unaczynienia – odżywia się przez dyfuzję z płynu stawowego, który krąży podczas ruchu.

Rodzaje ćwiczeń:

• Wzmacniające (np. mięśnie pośladkowe, stabilizatory miednicy),
• Rozciągające (np. zginacze biodra, pasmo biodrowo-piszczelowe),
• Koordynacyjne i równoważne,
• Odciążające (np. ćwiczenia w basenie lub z pomocą taśm).

Cele kinezyterapii:

• Zmniejszenie bólu i sztywności,
• Poprawa zakresu ruchomości,
• Wzmocnienie osłabionych grup mięśniowych,
• Zapobieganie przykurczom i kompensacjom,
• Poprawa chodu, równowagi i jakości życia,
• Profilaktyka operacji.

Właściwie prowadzona fizjoterapia zmniejsza dolegliwości bólowe pacjentów oraz poprawia ich sprawność funkcjonalną.

🔹 Leczenie operacyjne

Gdy zachowawcze metody zawodzą, a zmiany zwyrodnieniowe są zaawansowane, wykonuje się endoprotezoplastykę stawu biodrowego (alloplastykę).

Zabieg polega na usunięciu uszkodzonych struktur stawu i zastąpieniu ich sztucznymi elementami (metalowymi, ceramicznymi lub z tworzywa). Operacja znacząco poprawia jakość życia, ale wymaga okresu rekonwalescencji i rehabilitacji pooperacyjnej.

Podsumowanie

Choroba zwyrodnieniowa stawu biodrowego to powszechny problem, który może znacząco wpłynąć na jakość życia pacjenta. Wczesna diagnostyka i indywidualnie dobrane leczenie — szczególnie fizjoterapia — mogą skutecznie zahamować rozwój choroby i uniknąć konieczności operacji.

Jeśli odczuwasz ból biodra przy chodzeniu lub zauważyłeś inne opisane objawy – nie zwlekaj z wizytą u fizjoterapeuty. Wczesna interwencja to szansa na sprawne i bezbolesne funkcjonowanie.

Fizjoterapia w Gdańsku – indywidualne podejście do pacjenta

W naszym gabinecie fizjoterapii w Gdańsku oferujemy kompleksową terapię zwyrodnienia stawu biodrowego. Pracujemy z pacjentami na każdym etapie zaawansowania choroby – od pierwszych objawów aż po rehabilitację po endoprotezoplastyce.

Dlaczego warto?

✅ Indywidualna diagnostyka funkcjonalna
✅ Dobór ćwiczeń do budowy anatomicznej i stylu życia
✅ Nowoczesne metody terapii manualnej
✅ Doświadczenie w pracy z pacjentami ortopedycznymi
✅ Realne efekty – zmniejszenie bólu, poprawa ruchomości, profilaktyka operacji

Umów się na konsultację fizjoterapeutyczną w Gdańsku

Nie zwlekaj, jeśli odczuwasz ból biodra, ograniczenie ruchomości lub trudności w chodzeniu. Im szybciej podejmiesz działania, tym większa szansa na uniknięcie zabiegu operacyjnego.

📞 Zadzwoń lub umów się online na wizytę w naszym gabinecie w Gdańsku.
📍 Studio GrowUp, Słowackiego 39A,
80-257 Gdańsk
Tel. 571 814 717